بازار؛ گرانی؛ نرخ تورم؛ مواد غذایی؛ خرید؛ مصرف‌کننده؛ تنظیم بازار
عدم تنظیم در بازار تنظیم کالا؛
علت تشدید گرانی و کمبود کالا
5 دقیقه (زمان تخمینی مطالعه این متن)
اشاره: بازار خرید و فروش کالا این روزها دچار نوسانات زیادی است. فرارسیدن شب عید نیز تا حد زیادی بر این التهابات افزوده است. این مطلب به چرایی وضعیت کنونی بازار می‌پردازد.
کلیدواژه: بازار؛ گرانی؛ نرخ تورم؛ مواد غذایی؛ خرید؛ مصرف‌کننده؛ تنظیم بازار
یکم- تازه‌ترین گزارش مرکز آمار از نرخ تورم نشان می‌دهد که چگونه مواد غذایی با سرعتی فراتر از سایر کالاها افزایش قیمت یافته است و تورم نقطه به نقطه نزدیک به 50 درصدی را در بهمن ماه تجربه کرده است. نرخ تورم گویا به نرخ سال‌های پایانی دولت آقای‌هاشمی نزدیک شده است.
مراجعه روز به روز به بازار هم نشان می‌دهد که چگونه قیمت کالاهایی مانند مرغ و گوشت قرمز پس از کاهش قیمت در ماه‌های گذشته مجدد با افزایش مواجه شده است. روغن همچنان با کمبود مواجه است و گاهی با ثبت شماره ملی به فروش می‌رسد. انواع میوه و سبزیجات نیز قیمت‌های عجیبی را ثبت کرده که خیار 20 هزار تومانی هفته‌های اخیر از آن دسته است.
دوم- اکنون پرسش این است که مشکل کجاست؟ درباره چرایی این وضعیت نابسامان چند نکته گفتنی است:
1. اقتصاد کشور در چند ماه گذشته حالتی از انتظار را پشت‌سر گذاشته است. آمدن یا نیامدن دولت بایدن و نوع مواجهه آمریکا با برجام موضوعی بوده و هست که توسط برخی مسؤولان و رسانه‌های همسو، بیش از اندازه بزرگ‌نمایی شده است. تا آن‌جا که گویا اقتصاد کشور، گروگان برجام و نوع مواجهه آمریکا است. همین سیاست‌های نادرست موجب شده است تا اقتصاد مملکت و بازار ارز و طلا و بازار سرمایه و بورس و بازار کالا این‌گونه دچار نوسانات شود.
2. نکته مهم‌تر اما؛نهفته در ضعف مدیریت در شبکه تولید و توزیع دانست. در چند روز گذشته، دکتر همتی رییس کل بانک مرکزی گفت که؛از ابتدای سال 99 تاکنون 9/2میلیارد دلار از دلار 4200تومانی تأمین شده است که برای اقلام اساسی مانند روغن و دانه‌های روغنی و نهاده‌های دامی، مانند سال گذشته است. روند ترخیص کالاها هم سرعت یافته است که علیرغم یک کاهش موقتی، دوباره روبه افزایش نهاده است.
3. به نظر می‌رسد تنظیم بازار دچار عدم تنظیم شده است. این در حالی است که سیستم نرم‌افزاری نظارت هوشمند و شبکه توزیع فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم وجود دارد مضافا این‌که فروشگاه‌های مجازی خصوصا پس از کرونا فعال‌تر هم شده است. چه‌بسا، یکی از علل این نابسامانی عدم نظارت بر نظام توزیع فروشگاه‌های زنجیره‌ای و یله بودن و رهاسازی فضای مجازی است که برخی از همین شبکه‌های خرید و فروش کالا از عوامل اصلی برهم خوردن انتظام بازار هستند و مع‌الاسف برخورد سنجیده و قاطع و هوشمندانه‌ای با آنان نمی‌شود.
4. علت دیگر این وضعیت علاوه بر ناهماهنگی دستگاه‌های دولتی مانند وزارت صمت و جهاد کشاورزی؛بدین خاطر است که؛متولیان تنظیم بازار، هم با تولیدکنندگان بر سر قیمت تمام شده دچار اختلاف و چانه‌زنی هستند و هم اعتماد مصرف‌کنندگان را از دست داده‌اند. به گونه‌ای که کوچک‌ترین خبرها از گرانی و کمبود هر کالایی موجب هجوم برای خرید آن به‌منظور ذخیره‌سازی می‌شود که خود بر کمبود بیشتر آن کالا مؤثر است. اکنون باید فراتر از وعده‌های کلی و اقدامات مقطعی قبلی به فکر اصلاح ساختار تنظیم بازار بود. در چنین شرایطی واضح است که باید یک سازوکار نظارتی هوشمند و قوی برای اطمینان از رساندن کالا با نرخ ترجیحی از مبدأ به مصرف‌کننده طراحی شود وگرنه در چنین بازاری که با بی‌اعتمادی مصرف‌کننده به متولیان آن مدیریت می‌شود، تنظیم بازار کاری سخت و بس دشوار خواهد بود.
5. اکنون توقع و انتظار همگانی از دستگاه‌های ذیربط این است که در شرایط کرونایی موجود که بازارچه‌های فروش بهاره و نمایشگاه‌های بهاره تعطیل گردیده است، برای دسترسی آسان‌تر و خرید ارزان‌تر کالاهای مورد نیاز در این روزهای پایان سال تدابیر بهتری را بیندیشند و عمل و اقدام کنند.#
