تولید؛ پشتیبانى‌ها؛ مانع‌زدایى؛ فرهنگ‌سازى؛ انتخابات ریاست جمهورى؛ بودجه؛ فضاى مجازى
نقشه راه سال ۱۴۰۰
(ده نکته پیرامون بیانات امام خامنه‌ای)
15 دقیقه (زمان تخمینی مطالعه این متن)
کلیدواژه: تولید؛ پشتیبانى‌ها؛ مانع‌زدایى؛ فرهنگ‌سازى؛ انتخابات ریاست جمهورى؛ بودجه؛ فضاى مجازى
اشاره: بیانات راهگشاى رهبر انقلاب اسلامى در اول فروردین سال 1400 حاوى فرازها و نکات نغز و تعابیر ژرفى است که با تامل در آن نکات بیشترى نیز به دست خواهد آمد. متن بیانات ایشان در دسترس است و البته مراجعه و مطالعه و ارجاع مکرر به آن بایسته و لازم است. لکن در فرامتن این بیانات نیز نکاتى وجود دارد که این مطلب به آن نکته‌ها مى‌پردازد.
ↆ برای ادامه متن کلیک کنید.
1. چنان‌چه قبلا نیز گفته‌ایم رهبر حکیم انقلاب اسلامى در طول سال، بیش از 50سخنرانى دارند. برخى از این بیانات را مى‌توان؛ «سخنرانى جامع» نام نهاد. سخنرانى آغاز سال ایشان در مشهد مقدس و در دو سال اخیر در فضاى مجازى را در اول فروردین، مى‌توان در زمره سخنرانى‌هاى جامع برشمرد. در واقع این بیانات متنى است فاخر که بیانات ایشان درطول سال به‌نوعى شرح و بسط و تفسیر آن محسوب مى‌شود.
2. با نگاهى به متن بیانات ایشان در سخنرانى اخیر، مى‌توان فرمانده آگاه و بصیر و آینده‌نگرى را تصویر کرد که گاهى از منظر و جایگاه فرماندهى و زمانى در وسط میدان به یک مبارزه چندوجهى و چندجانبه و ترکیبى دست زده است. در این بیانات هم مقابله با جنگ روانى دشمن، هم مواجهه با جنگ رسانه‌اى استکبار و هم رصد هوشمندانه جنگ روانى خصم، نیز مقابله با جنگ اقتصادى و هجمه فرهنگى، هم‌چنین جنگ سیاسى و دیپلماسى، مشاهده مى‌شود. این مهارت بى‌نظیر در خنثى‌سازى همزمان مکر دشمن و خواندن دست او در مواجهات آینده از ویژگى‌هاى منحصر به فرد رهبران الهى است که نمود و نماد آن در بیانات امام خامنه‌اى هویدا است.
3. درباره انتخاب شعار سال به‌عنوان رویکرد ملى چند موضوع مطرح است:
اول این‌که؛ طرح این شعارها در میدان اقدام و عمل چه فایده‌اى داشته است؟ پاسخ این است که، یکى از اولین رسالت‌هاى رهبرى گفتمان‌سازى و ادبیات‌سازى و جریان‌سازى است. اگر یک رصد دقیق و درست انجام شود و میزان تأثیر این نام گذارى‌ها در فرهنگ‌سازى و فرهنگى‌سازى عرصه‌ها بررسى گردد، نتایج جالبى به دست خواهد آمد. مثلا این‌که رهبر انقلاب حدود 10سال شعارهاى اقتصادى را در اولویت قرار داده‌اند که توجه به کالاى ایرانى و تولید داخلى در صدر آن بوده است.
بسیارى از صاحبنظران براین باورند ورودهاى گفتمانى حضرت آقا در موضوعات مورد نیاز بسیار مؤثر بوده است. مثلا گفتمان‌سازى ایشان در تولید علم بومى، شرکت‌هاى دانش‌بنیان نقش اصلى را در حرکت پرشتاب‌تر به‌سوى استقلال اقتصادى داشته است. نمونه‌هایى از این قبیل فراوان است.
دوم این‌که؛ اگر قرار است شعار سال در همان سال اعلام شود و پیگیرى گردد چرا ایشان شعار سال آینده را چندماه قبل اعلام نمى‌کنند تا برنامه‌ریزان و سیاستگذاران به آن از قبل توجه کرده و در برنامه و بودجه سال بگنجانند؟ پاسخ این است که؛ اولا: شعار سال به‌عنوان یک رویکرد کلى درآغاز سال معنا مى‌یابد و از نظر روانى، انتظار این است که در همان آغاز سال اعلام گردد. ثانیا: معمولا شعارهاى هرسال اکثراً در تکمیل و تثبیت شعارسال قبل است و عملا در تداوم همان مسیراست. ثالثا:برنامه و بودجه هرسال در پایان اسفندماه تدوین و به دولت ابلاغ مى‌شود، تهیه احکام برنامه‌اى و تقسیم کار دستگاهى آن توسط دولت معمولا تا تیر ومرداد به طول مى‌انجامد. لذا چنان‌چه نیاز به تغییرات لازم براساس شعار سال باشد این امکان براى دولت فراهم است و قطعاً مجلس و شوراى نگهبان هم حمایتگر آن خواهند بود.
سوم این‌که؛ بخش عمده‌اى از عقب‌افتادگى‌ها مربوط به غیرچابک بودن دستگاه‌ها و نهادها است وگرنه اگر مسؤولان و دستگاه‌هاى مختلف با باور عمیق به این منویات و با اقدام و عمل بهنگام و جهادى به دعوت امام امت لبیک بگویند کارها بسى بهتر پیش خواهد رفت و زمینه تحقق شعارسال سریع‌تر و بهتر فراهم خواهد شد.
4. درباره شعار سال 1400 که «تولید؛ پشتیبانى‌ها و مانع‌زدایى‌ها» است چند نکته گفتنى است: اول این‌که؛ رهبر انقلاب اسلامى در طول ده سال گذشته به انواع مختلف در نامگذارى سال‌ها به مسأله راهبردى تولید اشاره کرده‌اند. لکن از دو سال گذشته تاکنون صراحتاً به این موضوع پرداخته‌اند. سال 98 به نام «رونق تولید»، سال 99 به نام «جهش تولید» و امسال نیز پشتیبانى و مانع‌زدایى از تولید. گویا فعالیت‌هاى انجام شده اگرچه تا حدى مقبول بوده است اما مطلوب نبوده است و طببعى است که فاصله بین شرایط مقبول با شرایط مطلوب زیاد است مانند دانشجویى که نمره 12 را در درسى آورده است اما موفق به کسب نمره 18 به بالانشده است. از فحواى کلام رهبرى چنین برمی‌آید در عرصه جهش تولید اولا-در برخى عرصه‌ها این اتفاق افتاده است و ثانیا در همان عرصه‌ها نیز اگرچه مقبول بوده اما مطلوب نبوده است. لذا ایشان سطح شعار و رویکرد سال را از سطح را کلان و راهبردى به سطح عملیاتى و کاربردى سوق داده‌اند؛ پشتیبانى‌ها و مانع‌زدایى‌ها. این بدان خاطر است تا در سال جدید به‌خصوص با تغییر دولت و برسرکار آمدن دولت تازه نفس شاهد اقدام و عمل تمام‌کننده‌تر باید باشیم.
دوم این‌که؛ انصاف انقلابى از همین کلمات هویداست. ایشان در کنار بیان کمبودها به حرکت‌ها و تلاش‌ها هم اشاره کرده‌اند. این یعنى در همین دولت هم کارهاى قابل قبولى در عرصه جهش تولید انجام شده است. این رویه در تحلیل‌ها براى ما که نمایندگان گفتمانى رهبر انقلاب هستیم بسیار درس‌آموز و آموزنده است.
سوم این‌که نگاه ایشان به انقلابى‌گرى بسیار جامع و راهگشا است. ایشان جهش تولید را انقلابی‌گرى مى‌دانند چنان‌چه در بیانات روز درختکارى نیز درختکارى و حفظ محیط زیست را نشان انقلابى بودن دانستند. این نوع مواجهه با انقلابى بودن باید راهنماى عمل ما هم باشد.
5. از سخنان ایشان برمى آید که حضور در میدان پشتیبانى ازتولید و زدودن موانع فقط کار مسؤولان نیست. آحاد مردم در آن نقش دارند. لازم است در اینجا به خودمان نیز انتقاد کنیم، و آن این‌که اکنون سه سال است رهبر انقلاب از تولید سخن گفته‌اند.
6. امام خامنه‌اى در بیاناتشان به نقش امناى مساجد در پشتیبانى از تولید اشاره کرده‌اند. این یعنى ولىّ جامعه در این امر مهم روى مساجد حساب باز کرده‌اند. امید بسته‌اند و انتظار دارند. این‌گونه نیست که نام‌هایى را فهرست کرده باشند و در سخنرانى‌شان بخوانند. این حکایت از توجه ایشان به ظرفیت مساجد در این عرصه دارد.
7. و اما در باره انتخابات ریاست جمهورى نیز چند نکته راهگشا قابل برداشت است:
اولا- اهتمام ایشان به اصل مشارکت مردم و انتخابات مانند همیشه بدور از شعارزدگى و برمبناى یک باور فقیهانه از جایگاه یک اسلام‌شناس تمام‌عیار و یک فقیه جامع‌الشرایط و سیاست‌مدار درجه یک دینى آن هم از موضع امامت امت است. در نگاه ایشان هم نقش مردم و هم مشارکت مردم و هم انواع انتخابات خصوصا انتخابات ریاست جمهورى شأن و نقش بسیار مهمى در تضمین و صیانت از مردم‌سالارى دینى و امنیت ملى و حفاظت از سرمایه اجتماعى دارد.
ثانیا- انتخابات ریاست جمهورى به دلایل مختلف مختصات منحصر بفردى دارد که مهم‌ترین آن حیطه اختیارات ریاست جمهورى است. همه مى‌دانیم که رهبر انقلاب اسلامى در 8سال ریاست جمهورى‌شان براساس قانون اساسى، از اختیارات کافى برخوردار نبودند و دولت وقت قریب به تمام اختیارات را در دست داشت. یکى از طراحان گسترش اختیارات ریاست جمهورى ایشان بودند، درحالى که مى‌دانستند در دوره بعد باید شخص دیگرى ریاست جمهورى را برعهده بگیرد. بنابراین بیشترین و بهترین درک عمیق از حیطه اختیارات و گستره و عمق آن‌را ایشان دارند. لذا تحلیل ایشان از اختیارات ریاست جمهورى دقیق و کارشناسى و علمى و عینى است. یک نمونه از اختیارات ریاست جمهورى در وزارت کشور است که نمایندگان دولت در قالب استاندار و فرماندار و بخشدار و دهیار تا اقصى نقاط روستاهاى کشور نفوذ سیاسى و امکاناتى دارند. نمونه دیگر بودجه در اختیار دولت است. براساس نظرات کارشناسان مختلف 96 درصد بودجه کشور در اختیار دولت است و دفتر رهبرى و نهادهاى وابسته به آن و قوه مقننه و شوراى نگهبان و قوه قضاییه و نیروهاى مسلح و صدا و سیما، فقط 6 درصد بودجه را دراختیار دارند که بیش از 90 درصد آن 6درصد نیز توسط سازمان برنامه و بودجه تخصیص مى‌یابد.
ثالثا- کاندیداهاى ریاست جمهورى باید بر سه مبنا وارد میدان کارزار انتخاباتى شوند:
اول این‌که؛ وظایف و اختیارات قوه مجریه را به درستى بشناسند تا بعدها و در صورت انتخاب به ورطه‌ى فرافکنى‌هاى غیرمنصفانه و بهانه‌جویى‌هاى غیرعاقلانه درباره اختیارات ریاست جمهورى نیفتند.
دوم این‌که؛ در همین اختیارات تامل و کندوکاو کنند. و یا توان برداشتن این بار سنگین و مسؤولیت خطیر را دارند. نکند طالب جایگاهى شوند که اهلیت آن‌را ندارند که آنگاه مشمول وعید هشداردهنده پیامیر اعظم خواهند شد که: فلْیَتَبوّأ مَقعدَهُ مِن النّارِ !
سوم این‌که؛ هم مشکلات را به درستى و خوبى بشناسد و هم براى آن‌ها برنامه و راه حل و علاج داشته باشد و توان اجراى آن‌را در خود ببیند.
8. در باره برجام! گویا برخى از مسؤولان سخنان صریح و قاطع و گویاى رهبر انقلاب را به‌عنوان سیاست قطعى نظام جدى نگرفته‌اند و دایماً با سخنرانى‌هاى گاه و بیگاه و نامه‌نگارى و موضع‌گیرى‌هاى عجیب، نگاه دیگرى به برجام دارند. سخنان امام خامنه‌اى صریح و روشن است:
1. آمریکا باید تمام تحریم‌ها را یکجا لغو کند.
2. ما آن‌را در میدان عمل راستى آزمایى کنیم.
3. آنگاه از پیوستن آمریکا به 1+5 سخن خواهیم گفت.
4. مذاکرات ما با 1+ 5 نیز معطوف به آینده است و اجراى تعهدات متقابل و طرفینى
9. آنچه رهبر انقلاب در باره برجام فرمودند ریل‌گذارى براى نحوه عمل این دولت و دولت آینده نیز هست. هم دولتمردان کنونى و هم دولتیان آینده باید این سیاست روشن و واضح و صریح را دریافته و بدان عمل کنند.
دستگاه دیپلماسى ما باید بداند ما در موضوع برجام عجله‌اى نداریم (چنان‌چه ایشان در تصویب برجام عجولانه و دستپاچه عمل کردند و مجلس نهم و دولت یازدهم ظرف 20دقیقه آن‌را به تصویب رساندند و براى اجراى یکطرفه آن نیز شتابزده عمل کردند و در آن‌جا صبر راهبردى به خرج ندادند و اکنون در برابر گستاخى‌هاى آمریکایى‌ها سخن از صبر راهبردى مى‌گویند).
10. درباره فضاى مجازى -این اولین بار است که ایشان از یلگى و ولنگارى رنج‌آور در فضاى مجازى این‌گونه روشن و صریح گلایه مى‌کنند. برخى تلاش نکنند کنترل فضاى مجازى را اولا مترادف با فیلترینگ معنا کنند و ثانیا تلاش نکنند کنترل مجازى را مختص ایران جلوه دهند. دقت کنیم! کنترل فضاى مجازى یک رویکرد جهانى است که از لوازم حکمرانى در دنیاى مدرن است.
آیا دولتمردان هیچ کشورى اجازه تجاوز به مرزهاى جغرافیایى کشورشان را مى‌دهند؟ آیا ما هم‌اکنون پادشاهان قاجار و پهلوى را به‌خاطربى‌تفاوتى و بى‌غیرتى‌شان در برابر واگذارى خاک ایران بزرگ نفرین نمى‌کنیم؟! آیا پیشرفت علمى و فناورى و بازدارندگى دفاعى و نظامى را عقلانى و از مختصات حکمرانى خوب و خردمندانه نمى‌دانیم؟ پس چگونه است که عده‌اى از دولتمردان ما در برابر کنترل فضاى مجازى و تکمیل اَبَر پروژه شبکه ملى اطلاعات اینقدر سستى و تهاون به خرج مى‌دهند؟ ! بلکه با بداخلاقى تمام و نشانى انحرافى دادن، این امر عقلانى را خلاف آزادى هاى اجتماعى جلوه داده و از آن سوء استفاده تبلیغاتى و انتخاباتى کرده و مى‌کنند؟!
11. ادبیات رهبر مقتدر و حکیم انقلاب اسلامى در برابر استکبار جهانى تحقیرآمیز و در استخفاف ابهت و شوکت و پوشالى آنان است. ایشان سال 99 را سال شکست حداکثرى آمریکا برشمردند و تلاش‌هاى آن احمق درجه یک (ترامپ) را کم اثر دانستند و در باره رییس جمهور پیر و فرتوت و بیمار کنونى نیز در باره این‌که دوران ریاستش را به پایان برساند اظهار تردید کردند و هم تلاش‌هاى فریبنده‌ى او را نیز بى‌اثر دانستند.
12. در بیانات ایشان درباره انتخابات ریاست جمهورى، اگرچه سخن صریحى از این تعبیر نیامد اما صفاتى که در باره رییس جمهور آینده برشمردند عبارات مترادف دولت جوان حزب اللهى است که تعریفى دیگر از دولتى با اعضاى مومن و با نشاط و کارآمد و جهادى و استکبارستیز و مردم‌باور است.
13. نکته آخر-در باره قرن جدید. در باره این‌که قرن نو با سال 1400شروع مى‌شود یا 1401؟ ظاهرا ایشان برداشت عرفى را ترجیح دادند. این معنا هم سابقه دارد و هم تا حد زیادى ترجیح دارد، مثلا در همین تحویل سال؛ ما به حسب عرف، سال جدید را از وقت تحویل سال مى‌دانیم یعنى مثلا ؛ روز شنبه 30 اسفندماه ساعت سیزده و هفت دقیقه، درحالى که تقویم، روز یکشنبه را اول سال مى‌داند.
در آغاز قرن پانزدهم هجرى شمسى (سال 1358) امام راحل نیز قرن جدید را از سال 1400 هجرى قمرى اعلام کردند. این اتفاق حتى در غرب هم افتاد. آن‌ها قرن 21 را از سال 2000میلادى آغاز کردند. با این نگاه عرفی ممدوح و پسندیده مى‌توان امسال را اولین سال قرن 15 شمسى دانست.#
