سرخط‌هاى تحلیلى در باره مذاکرات وین
سرخط‌هاى تحلیلى در باره
مذاکرات وین
8 دقیقه (زمان تخمینی مطالعه این متن)
کلیدواژه: مذاکرات وین؛ تحریم‌ها؛ مذاکره؛ برجام
ↆ برای ادامه متن کلیک کنید.
یکم- فضاى انتخاباتى در داخل کشور و دفاع مردمى، ملت مظلوم فلسطین در عرصه بین‌الملل باعث شده، مذاکرات وین کمتر مورد توجه قرار گیرد. طبیعى است که توجه به شرایط موجود ما را نباید به غفلت از آنچه در وین مى‌گذرد وادارد.
دوم- اکنون پرسش این است که، چرا این مذاکرات تا این اندازه طولانى شده است؟ و آنچه که دولت انتظار داشت این گفتگوها پیش نرفته و به نتیجه نرسیده است؟
در این‌رابطه چند دلیل عمده را مى‌توان برشمرد:
1- تلاش طرف غربى براى جایگزینى «تعلیق» تحریم‌ها به جاى «لغو» تحریم‌ها. آمریکا درصدد است با تعلیق تحریم‌ها در دوره‌هاى 120روزه، شرایط را کج‌دار و مریز پیش ببرد و مانند گذشته راهبرد بى‌فایده «مذاکره براى مذاکره» را ادامه دهد تا بتواند به اهداف دیگرش در برجام‌هاى 2 و3 و... برسد. در واقع وضعیت کنونى را به گروگان بگیرد و به اهداف اصلى‌ترش که برجام منطقه‌اى و موشکى و... برسد. تداوم وضعیت موجود یعنى، تداوم تحریم‌ها، که اساسا با سیاست‌هاى کلان نظام مخالف است.
2- آمریکایى‌ها به‌شدت تلاش مى‌کنند موضوع مهم راستى‌آزمایى را به‌نحوى به‌فراموشى بسپارند و آن‌را عملاً نادیده و با نگاهى سهل‌انگارانه و حداقلى با آن مواجه شوند که این هم برخلاف سیاست‌هاى کلان نظام است.
3- علیرغم ادعاى مسؤولان دولتى، ساختار تحریم‌ها کماکان باقى مانده و فرو نریخته و محفوظ مانده است. علت آن هم عجله برخى دولتمردان ما به‌خاطر تصویب برجام بود. نباید اکنون دچار این خطاى راهبردى شویم که دستاورد آن هیچ خواهد بود.
4- در حال حاضر آمریکا فقط و فقط مى‌خواهد به برجام برگردد. تمام هم‌وغم بایدن همین است. منتهى نمى‌خواهد این بازگشت برایش هزینه‌اى داشته باشد. این در حالى است که براساس مکانیزم ماشه، ایران نمى‌تواند هیچ‌گونه شکایتى از آمریکا بکند. زیرا اساساً برجام برمبناى بى‌اعتمادى به ایران طراحى شده است. اینک نباید شرایط به همین مبنا ادامه پیدا کند. راستى‌آزمایى حقیقى و نه اسمى؛ بهترین راه است.
5- اکنون و در آستانه پایان مهلت سه ماهه ایران مبنى بر توقف همکارى‌هاى فرا پادمانى با آژانس در صورت تداوم تحریم‌ها، این پرسش باقى است که با توجه به این‌که مذاکرات هنوز پابرجاست و گشایشى در وضعیت تحریم‌ها رخ نداده، ایران چه اقدامى انجام خواهد داد؟
گزینه اول، که بازگشت به تعهدات فراپادمانى برجام است، طبعاً منتفى است. زیرا نه‌تنها تحریمى لغو یا حتى تعلیق نشده، بلکه آمریکا از اعلام رسمى بازگشت به برجام نیز خوددارى کرده و هم‌چنان خارج از دایره اعضاى توافق هسته‌اى قرار مى‌گیرد. به‌همین‌دلیل صرفاً با واسطه دولت‌هاى اروپایى، گفتگوها صورت مى‌پذیرد.
گزینه دوم که، لغو توافق و توقف ضبط تصاویر تأسیسات هسته‌اى است، بر مبناى حقوقى، مستند به قانون مجلس شوراى اسلامى است و در راستاى گام‌هاى کاهش تعهدات و مبتنى بر عدم تلاش طرف مقابل به تعامل با ایران، تفسیر مى‌شود.
گزینه سوم، تداوم وضعیت موجود است. ولى ادامه این همکارى، منوط به نظر مجلس شوراى اسلامى یا شوراى عالى امنیت ملى است. در واقع تیم مذاکره‌کننده در صورت پیشنهاد این گزینه، مى‌بایست بتواند نهاد ذى‌ربط را نسبت‌به تأثیر مثبت این همکارى بر روند مذاکرات و رفع تحریم‌ها، اقناع نماید.
6- این نکته مهم، باید مد نظر قرار بگیرد که هرگونه تداوم این همکارى، مى‌بایست؛
اولاً - زمان‌مند باشد و تاریخ معینى براى پایان آن تعیین شود.
ثانیاً- تکرارناپذیر باشد و اعتبار تهدید زایل نشود.
ثالثاً - منوط به تعهدات مشخص و معینى از سوى طرف مقابل باشد، به‌گونه‌اى که حتى با جزییات کمّى و عددى، مطالبات ایران از رفع تحریم‌ها براى طرف مقابل ترسیم شود.
7- گزینه توقف کامل همکارى‌هاى فراپادمانى نیز، در مشورت با نهادهاى بالادستى و مرجع مى‌تواند مد نظر قرار بگیرد. در عین حال که برخى مصالح مانند واکنش‌هاى دیگر اعضاى برجام و فعال‌سازى مکانیسم ماشه، پیشرفت‌هاى احتمالى در روند مذاکرات و تأثیر آن بر فضاى افکار عمومى داخلى و خارجى، مى‌بایست ملاحظه شود.
8- از قرائن و شواهد پیداست تابحال و پس از چندهفته مذاکرات مستمر، در روند مذاکرات نتیجه‌اى حاصل نشده است و هنوز آمریکا با میدان‌دارى وقیحانه سه کشور اروپایى در صدد امتیازخواهى از ایران است. نباید گذاشت این شرایط طولانى و فرسایشى شود. اروپا با دو تاکتیک «رفع اتهام از آمریکا» با تکرار موذیانه‌ى آمادگى آمریکا به بازگشت و نیز «مقصر جلوه دادن ایران» به‌خصوص رهبر معظم انقلاب، درصدد تأثیرگذارى بر افکار عمومى داخلى و بازیگران خارجى است.
9- انجام مذاکرات نباید به انتخابات گره بخورد و قطعاً باید در اولین فرصت با نگاهى ملى و منافع ملى پیوند برقرار کند و پیگیرى شود تا به نتیجه مطلوب برسد.#
