نفاق با مردم
یک نفس موعظه
نفاق با مردم
نفاق با مردم، یعنى دوروئى و دوزبانى، به این شکل که در حضور کسى او را مدح و ستایش مى‌کند و به او اظهار دوستى و نیک‌خواهى مى‌نماید و در غیابش برخلاف آن است؛ یعنى او را مذمت مى‌کند و درصدد اذیت و آزارش برمى‌آید. یا اینکه میان دو نفر که باهم دشمن‌اند آمدوشد کند و با هریک در دشمنى دیگرى؛ موافقت نماید و او را بر عداوت دیگرى تحسین نماید و چنین وانمود کند که او را در دشمنى با آن شخص، یارى‌کننده است.
ناگفته نماند که اگر با هریک از این دو نفر تنها اظهار دوستى کند، بدون اینکه در دشمنى با دیگرى موافقت و تحریکى داشته باشد؛ نفاق نیست. چنانچه اگر با شخص پست و شریر در حضورش اظهار دوستى و موافقت کند، (درحالى‌که در دلش چنین نیست) تا از شرش محفوظ بماند؛ نفاق نیست، بلکه از موارد تقیّه است که در بعضى موارد واجب نیز مى‌باشد.
ↆ برای ادامه متن کلیک کنید.
بدترین مردمان در روز قیامت
مردى درب خانه رسول خدا(ص)اجازه شرفیابى خواست، حضرت فرمود اجازه‌اش دهید که بد مردى است. چون آن شخص وارد شد، حضرت به نرمى با او سخن فرمود تا آنجا که حاضران گمان کردند آن شخص را نزد آن حضرت قدر و منزلتى است، چون بیرون رفت عرض کردند در نخست چنین فرمودى و چون داخل شد با او چنین رفتار فرمودى؟ فرمود بدترین مردم روز قیامت کسى است که مردم براى نگهدارى خود از شرش او را اکرام و احترام نمایند. (جامع السعاده، نراقى، ج 2 ص 319)
تقیه غیر از چاپلوسى است
این‌طور سلوک تنها در صورت خطر ضرر از ناحیۀ آن شریر جایز است، امّا آنچه از بیشتر مردمان دیده مى‌شود که به‌واسطه پستى یا ضعف نفس یا طمع یا توهم هاى نابجا با مردم، بناى دوروئى گذاشته ایشان را به سخنانى ستایش مى‌کنند که اصلا در دلشان از حقیقت این کلمات خبرى نیست و شاید ضد آن باشد و آن را حسن سلوک و مردم‌دارى و مدارا مى‌نامند، نفاق قطعى و حرام است.
حضرت امام باقر(ع)مى‌فرماید: «بئس العبد عبدا همزة لمزة یقبل بوجه و یدبر بآخر»: بد بنده‌ایست بنده‌اى که عیب‌جو و بدگو و آبروبر یا طعنه‌زننده و مسخره‌کننده باشد. (یعنی روبرو مى‌شود با یکرو(دوستى) و پشت مى‌کند به روى دیگر. (دشمنى) (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، جلد۱، ص۲۶۹)
(قلب سلیم، آیت الله دستغیب، ص63-61)#
